14 marca święto liczby π

 

„Podziwu godna liczba Pi / trzy koma jeden cztery jeden. / Wszystkie jej dalsze cyfry też są początkowe, / pięć dziewięć dwa ponieważ nigdy się nie kończy. / Nie pozwala się objąć sześć pięć trzy pięć spojrzeniem / osiem dziewięć obliczeniem / siedem dziewięć wyobraźnią, / a nawet trzy dwa trzy osiem żartem, czyli porównaniem / cztery sześć do czegokolwiek / dwa sześć cztery trzy na świecie […]”

Wisława Szymborska Liczba Pi (fragment)

 

Fascynująca, nieskończona i oryginalna na tyle, żeby stać się tematem wierszy – taka właśnie jest liczba pi.

Liczba Pi jest liczbą niewymierną, określającą stosunek długości okręgu do długości jego średnicy.

π=3,141592…

Symbol π został pierwszy raz użyty w 1706 roku przez matematyka angielskiego Wiliama Jonesa. W powszechne użycie wszedł dopiero w połowie XVIII wieku po wydaniu Analizy L. Eulera. Najważniejszą w historii liczby π, prawdziwie przełomową datą był rok 1882, w którym matematyk niemiecki F. Lindemann wykazał ostatecznie, że liczba π jest liczbą przestępną (to znaczy, że nie może ona być pierwiastkiem równania algebraicznego o współczynnikach całkowitych). Wykazał on w ten sposób nierozwiązalność słynnego w starożytności zagadnienia kwadratury koła.

Liczba Pi nazywana bywa często „ludolfiną”. Nazwa „ludolfina” pochodzi od imienia matematyka holenderskiego Ludolfa van Ceulena, który w 1610 roku obliczył wartość liczby Pi z dokładnością do 35 cyfr po przecinku. Interesująca jest historia tej liczby.

Najdłuższy w Polsce tak zwany „żywy łańcuch rozwinięcia liczby Pi”, został pobity w Warszawie, dokładnie na bulwarach nad Wisłą. Utworzyło go 627osób, które trzymały w dłoniach karteczki z kolejnymi cyframi. Tym sposobem udało się utworzyć pomiędzy dwoma mostami „żywy łańcuch”.

14 marca – Międzynarodowy Dzień Matematyki

W dniu 25 listopada 2019 roku UNESCO podjęło proklamację o ustanowieniu 14 marca Międzynarodowym Dniem Matematyki (International Day of Mathematics-IDM). Pierwsze obchody odbyły się w 2020 rok.

Datę 14 marca w notacji amerykańskiej zapisuje się jako 3.14, co kojarzy się z przybliżeniem liczby pi. Wiele amerykańskich szkół obchodzi wtedy święto matematyki tzw. Pi Day. Od 1988 roku jest to oficjalne święto w San Francisco, uznane zostało  (niewiążącą) uchwałą Izby Reprezentantów amerykańskiego Kongresu. Warto przypomnieć, że dzień ten jest jednocześnie rocznicą urodzin Wacława Sierpińskiego i Alberta Einsteina.

Liczba Pi jest jak Wszechświat – nigdy się nie kończy!